“Në Dibër dhe rajonin e Dibrës, në vend të temave thelbësore për integrimet evropiane, mediat raportojnë sipërfaqësisht dhe në mënyrë protokolare”
Në Dibër dhe rajonin e Dibrës nuk flitet shumë për proceset individuale dhe përfitimet e integrimit evropian, përveç raporteve protokollare të reduktuara në politikë ditore me shumë pak ekspertë si bashkëbisedues. Raportohet për takime ndërmjet përfaqësuesve tanë dhe BE-së apo përfaqësuesve të vendeve europiane dhe vlerat themelore mbi të cilat mbështetet Bashkimi Europian, mungojnë thuajse krejtësisht si në skenën politike ashtu edhe atë mediatike. Megjithatë, qytetarët shprehin interesim të madh sidomos për temat nga ekonomia, sundimi i ligjit, çështjet sociale, punësimi dhe të tjera që kanë të bëjnë me cilësinë më të mirë të jetës së tyre.
Fatkeqësisht, edhe kur mediat flasin për tema të tilla, ata janë sipërfaqësore, dhe jo interesante nga aspekti gjuhësor dhe terminologjik, gjë që i shqetëson qytetarët. Një pjesë e mirë e tyre as nuk i kuptojnë, kështu që i largon nga temat e integrimit evropian. Në vend të narrativave të pakuptueshme në raportimin mediatik mbi proceset integruese evropiane, duke përfshirë edhe këta kapituj, qasja kërkimore-analitike ende mungon ose është shumë pak e përfaqësuar, kështu, pavarësisht interesimit në rritje, praktika e vjetër e rrënjosur e mungesës së proaktivitetit vazhdon.
Kryetari i bashkësisë së njësive të vetëqeverisjes lokale, Orce Gjorgjievski, konsideron se në nivel lokal nuk diskutohen çështjet thelbësore dhe ata nuk shpalosen në media.
“Mendoj se ajo temë nuk flitet shumë shpesh, ajo temë duhet të hapet më shpesh. Duhen bërë edhe paralele, për mendimin tim. Cila është situata në disa vende të zhvilluara që janë anëtare të Bashkimit Evropian dhe çfarë duhet të bëjmë për të përparuar në mënyrë që bashkëqytetarët tanë ta shohin dhe të marrin parasysh se çfarë duhet të synojmë së bashku për periudhën e ardhshme. Procesi i integrimit evropian nuk është vetëm një proces në të cilin duhet të marrë pjesë vetëm qeveria, ose duhet të marrin pjesë komunat, por duhet të marrim pjesë të gjithë si qytetarë të shtetit. Kështu që mendoj se duhet më shumë fokus në periudhën e ardhshme në atë çështje” – Orce Gjorgjievski, kryetar i NJVLM.
Nga Instituti i Politikave Evropiane, një nga organizatat e pakta joqeveritare të mbetura që ndjek në mënyrë kritike dhe informative procesin e integrimit evropian, thonë se raportet e mediave kushtuar integrimit evropian janë të fokusuara kryesisht në procesin formal, në procedura, në takime të rëndësishme të BE-së dhe raporte, dhe ka pak interes për politikat sektoriale të sindikatës. Ngjashëm si EPI dhe nga instituti për demokraci “societas civilis” vlerësojnë se para zgjedhjeve dhe gjatë fushatës ka pasur shumë lajme për “propozimin francez”, për marrëveshjen me Bullgarinë dhe për ndryshimet kushtetuese, por tema e integrimeve evropiane pas zgjedhjeve u zhduk nga mediat dhe disi ajo u zbeh në publik.
Një pjesë e ekspertëve porosisin që mediat ta përforrcojnë qasjen profesionale dhe analitike të thelluar ndaj integrimit evropian dhe në këtë drejtim duhet të forcohen kapacitetet e redaksive me gazetarë të specializuar të zonës, të cilët do të shkojnë përtej deklaratave publike.
Qëndrimi i njërit prej tyre, Sefer Tahirit, është se nevojiten qasje mediatike analitike, si dhe debate televizive dhe podkaste, ndër të tjera, që kanë të bëjnë me zhvillimin e ekonomisë me theks të veçantë në tërheqjen e investimeve të huaja dhe papunësinë. Ai beson se në fokus të medias duhet të jetë ndikimi i bllokimit të integrimit në dimensionin demografik, ose më saktë migrimi i qytetarëve jashtë vendit, veçanërisht në “ikjen e trurit”, kryesisht në fushën e IT dhe mjekësisë.
Mediat kur raportojnë për BE-në, pavarësisht nëse janë të prirur për euro-entuziazëm apo euroskepticizëm, duhet t’i trajtojnë temat në mënyrë të plotë dhe në atë mënyrë që të prezantojnë përfitimet që do të kenë qytetarët nga integrimi, sepse qytetarët janë pothuajse plotësisht të pavetëdijshëm për kapitujt. Për shembull, pak qytetarë e dinë se çfarë mbulojnë kapitujt 2 dhe 19, përndryshe me rëndësi të madhe për politikën sociale, punësimin dhe lëvizjen e lirë të punëtorëve, vendimtare për ekzistencën e çdo qytetari. Në raportin e Komisionit Evropian për progresin e vendit për vitin 2024, thuhet se nuk është bërë progres në harmonizimin e legjislacionit kombëtar me të drejtën e BE-së për qasje në tregun e punës të BE-së. Ka përparim të moderuar në kapitullin 19 për lëvizjen e lirë të punëtorëve.
Shuip Marku
Ky botim është pjesë e projektit Pjesëmarrja e mediave nga Njësia e Vetëqeverisjes Lokale – Dibër në negociatat për anëtarësimin e Republikës së Maqedonisë së Veriut në BE, i cili financohet nga programi i granteve të projektit “Së bashku për gazetari më të mirë lokale” financuar nga BE-ja dhe zbatuar nga Qendra për Zhvillimin e Mediave të Bashkësive – MEDIUM. Përmbajtja e këtij botimi është përgjegjësi e vet Qendrës për Zhvillim të Qëndrueshëm të Komunitetit Dibër dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet se pasqyron pikëpamjet e Bashkimit Evropian.
